ವಿದ್ಯಾ ಮನೋಹರ ಉಪಾಧ್ಯ ಇವರ ಪ್ರವಾಸ ಕಥನ
ಒಡಿಶಾದ ಒಡಲೊಳಗೆ ಅಧ್ಯಾಯ (೧೦)
ಸ್ವಲ್ಪ ಗಮನಿಸಿದರೆ ಒರಿಯಾಗಳು ತಮ್ಮ ಪರಂಪರೆಯ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಹರಿಕಾರರು ಎಂಬುದು ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ಹತ್ತಿಯ ವಸ್ತ್ರಗಳು, ಕೈಮಗ್ಗದ ಬಟ್ಟೆಗಳು, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲೇ ಕಚ್ಚೆ ಹಾಕಿ ಸೀರೆ ಉಡುವ ಸ್ತ್ರೀಯರು, ಸುಂದರವಾದ ಶಾಲುಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಪುರುಷರು, ಒಡಿಶಾದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ರಾಜಧಾನಿ ಭುವನೇಶ್ವರದಲ್ಲೂ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲೇ ಇರಲಿ, ಕಟಕದ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಆಭರಣಗಳು, ಪುರಿಯ ಶಂಖದ ಆಭರಣಗಳನ್ನೇ ಧರಿಸಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವ ಒಡಿಸ್ಸೀ ನರ್ತಕರನ್ನು ಕಂಡವರಿಗೆ ಪರಂಪರೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ಆದರ, ಗೌರವದ ಅರ್ಥವಾಗುವುದು. ಇಂತಹ
ಒಡಿಸ್ಸೀ ನೃತ್ಯವೊಂದನ್ನು ನೋಡಿಯೇ ನಮ್ಮ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ಮುಗಿಸಬೇಕೆನ್ನುವುದು ನಮ್ಮ ಆಶೆಯಾಗಿತ್ತು.
ಹಿಂದಿನ ದಿನ ತೋಶಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಡ ಒರಿಯಾ ಊಟದ ಪರಿಮಳ ಇಂದೂ ಅಂತಹದ್ದೇ ಭೋಜನಶಾಲೆ ‘ದಲಮಾ’ಕ್ಕೆ ಎಳಕೊಂಡು ಹೋಯಿತು. ಊಟ ಮುಗಿಸಿ, ನಮ್ಮ ಒಡಿಸ್ಸೀ ನೃತ್ಯದ ಆಸೆಯನ್ನು ಹೊಸ ಚಾಲಕ ಸಂಗ್ರಾಮಸಿಂಗನಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದೆವು. ಆತ “ಶನಿವಾರವಾದ್ದರಿಂದ ನೃತ್ಯ ನಡೆಯುವ ರವೀಂದ್ರ ಮಂಟಪ ಬೇಗನೇ ತುಂಬಿ ಬಿಡುತ್ತದೆ. ನಾವು ಮುಂಗಡ ಟಿಕೇಟು ಖರೀದಿಸುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು. ಅಲ್ಲಿಗೇ ಹೋಗುವಾ” ಎಂದ. "ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ನಂದಕಾನನಕ್ಕೆ
ಹೋಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನದ ವೇಳೆ ಅಂದಾಜು ೫.೩೦ಕ್ಕೆ ವಾಪಾಸು ಬರಬಹುದಲ್ವಾ?" ಎಂದು ಕೇಳಿದೆ. "ಇಲ್ಲ, ಇಲ್ಲ, ಅದು ಸಾಧ್ಯವಾಗದು. ನಂದಕಾನನ ತುಂಬಾ ದೂರವಿದೆ, ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಕೂಡಾ ಇಂದು ಜಾಸ್ತಿ. ನೀವು ಇಲ್ಲೇ ಇದ್ದು ನೃತ್ಯ ನೋಡಿ ವಾಪಾಸು ಹೋಟೆಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ" ಎಂದ.
ತನ್ನ ಸೌಂದರ್ಯದಿಂದ ನಂದನವನವೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ನಂದನಕಾನನ ಒಂದು ಬೃಹತ್
ವನ್ಯಸಂಗ್ರಹಾಲಯ. ಭುವನೇಶ್ವರ ನಗರದ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲೇ ಇರುವುದರಿಂದ ಧಾರಾಳ ಮರಗಳೂ ನೀರಿನ ಆಶ್ರಯವೂ ಪಶು, ಪಕ್ಷಿಸಂಕುಲವೂ ಇವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನಗರದ ವಾಹನಗಳ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಪರಿಣಾಮ ವಿಪರೀತವೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ನಗರದಲ್ಲೂ ಚಂಡೀಗಢದಂತೆ ವಿಶಾಲವಾದ ರಸ್ತೆಗಳು, ಸಾಕಷ್ಟು ಹಸಿರಿನ ಹೊದಿಕೆಯೂ ಇದ್ದು ವಾಯು ವಿಹಾರಿಗಳಿಗೆ
ಖುಷಿಯಾಗುವಂತಿದೆ. ಭುವನೇಶ್ವರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದುದೇ ಭುವಿ+ವನ+ಈಶ್ವರ ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿಯಬಹುದು.
ನಂದನಕಾನನ ವನ್ಯಧಾಮದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಸಸ್ಯ ಉದ್ಯಾನಗಳು, ಉರಗ ಉದ್ಯಾನ, ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು ವಿಭಾಗಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳ ಪೂರ್ತಿ ವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಸಮಯ ಅವರವರ ಆಸಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ನಾವು ನಮ್ಮಲ್ಲಿದ್ದ ೨ ಗಂಟೆಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಟಿಕೆಟ್ ಕೊಂಡು, ಹುಲಿ, ಸಿಂಹ, ಕರಡಿ, ಒರಂಗುಟಾನ್, ನೀರಾನೆ, ಜಿರಾಫೆ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನೂ ನೋಡಿದೆವು. ಬಿಳಿಹುಲಿಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಂಡದ್ದು
ವಿಶೇಷವೆನ್ನುವುದು ಬಿಟ್ಟರೆ, ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿ ನೋಡುವಾಗ ಅವುಗಳ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆ ತಂದ ತಪ್ಪಿತಸ್ಥ ಭಾವ ಅಲ್ಲಿ ಖುಶಿಪಡಲು ಬಿಡದು. ಸಾಕಷ್ಟು ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಾಡಿನ ರಚನೆ ಇದ್ದು, ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಓಡಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದ್ದರೂ ಸಫಾರಿ ವಾಹನಗಳ ಡೀಸಲ್ ಹೊಗೆ, ಶಬ್ದ, ಜನರ ಕೇಕೆ, ಗದ್ದಲ ಅವುಗಳ ನೆಮ್ಮದಿ ಹಾಳು ಮಾಡಲು ಸಾಕು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಜಿಂಕೆ, ಕಡವೆ, ಮಂಗ, ನವಿಲುಗಳು, ವಿಧವಿಧದ ಪಕ್ಷಿಗಳೂ ಇದ್ದವು.
ಸಂಜೆ ಸುಮಾರು ೫.೩೦ರ ಸಮಯಕ್ಕೆ ರವೀಂದ್ರ ಮಂಟಪಕ್ಕೆ ಬಂದಿಳಿದೆವು. ನಮ್ಮ ದುರದೃಷ್ಟಕ್ಕೆ ಅಂದು ಒಡಿಸ್ಸೀ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನವಿರಲಿಲ್ಲ; ಬರೀ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಿತ್ತು. ಒಂದು ವ್ಯಾನ್ ಜನ
ನೃತ್ಯ ನೋಡಲು ಯಾವುದೋ ದೂರದ ಊರಿನಿಂದ ಬಂದಿರುವರೆಂದು ಸುದ್ದಿ ಕೇಳಿದ ನೃತ್ಯ ಗುರುಗಳೊಬ್ಬರು ಓಡೋಡಿ ಬಂದರು. ಅಲ್ಲೇ ಸಮೀಪ ಮತ್ತೊಂದು ರಂಗಮಂದಿರವಿರುವುದೆಂದೂ ಅಲ್ಲಿ ೬.೩೦ರನಂತರ ನೃತ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಿರುವುದೆಂದೂ ಹೇಳಿದರು. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಆಗುವಾಗ ಸಂಗ್ರಾಮನ ತಾಳ್ಮೆ ಮುಗಿಯುತ್ತಿರುವುದರ ಅರಿವಾಯಿತು. ಇನ್ನು ಅವನನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದು
ಬೇಡವೆಂದು "ಸರಿ ಮಾರಾಯ, ನಮ್ಮನ್ನು ಹೋಟೆಲ್ಲಿಗೆ ಮುಟ್ಟಿಸಿ ನೀನು ಮನೆಗೆ ಹೋಗು" ಎಂದೆವು. ಸಂಗ್ರಾಮಸಿಂಗ್ ತಕ್ಷಣ ಆದೇಶ ಪಾಲಿಸಿದ.
ರಾತ್ರಿಯೂಟ ಮುಗಿಸಿ, ಮಾರನೆ ದಿನ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಬೇಗನೆ ಹೊರಡ ಬೇಕಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸಾಮಾನು, ಸರಂಜಾಮುಗಳ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಿ ಮಲಗುವ ಮುನ್ನ ವಾಹನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆವು. ಅದೇ
ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸಂತೋಷ ಫೋನ್ ಮಾಡಿ ಮರುದಿನ ತಾನೇ ಬಂದು, ನಮ್ಮನ್ನು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಬಿಡುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದ. ಅದೇಕೋ ಸಂಗ್ರಾಮನ ಹೆಸರು ಕೇಳಿದಾಗಿನಿಂದಲೂ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯೇ ಆಗದ ನಮಗೆ ಈಗ ನೆಮ್ಮದಿಯ ನಿದ್ದೆ ಬಂತು.
ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಬಿಸಿ ಮಸಾಲೆ ದೋಸೆಯ ಕೌಂಟರ್ ಇತ್ತು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ‘ಹೆಚ್ಚುಮುಂದುವರಿದ’ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಫಿಜ್ಜಾ, ಬರ್ಗರ್, ಸ್ಯಾಂಡ್ವಿಚ್‍ಗಳ ಹಾವಳಿಯೇ ಕಂಡಿದ್ದ ನಮಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ದೋಸೆಯ ಕೌಂಟರ್ ಕೂಡಾ ಭುವನೇಶ್ವರವನ್ನು ಅಪ್ಯಾಯಮಾನವಾಗಿಸಿದೆಯೆನಿಸಿತು. “ಇದು ಹೀಗೆಯೇ ಇರಲಿ ದೇವರೇ” ಎಂಬ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಅವನಿಗೆ ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಸಾಕು.
ಈಗ ಮತ್ತೆ ದೂರದರ್ಶನ ಭಾರತಿಯಲ್ಲಿ ಕೋನಾರ್ಕ, ರಾಜಾರಾಣಿ, ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ ನೃತ್ಯೋತ್ಸವಗಳ
ಸಮಯ. ಒಡಿಸ್ಸೀ ನೃತ್ಯದ ನೇರ ಪ್ರಸಾರದ ಜತೆಗೇ ಬರುವ ಒಡಿಶಾ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಜಾಹೀರಾತು ಈಗ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಆಕರ್ಷಣೀಯವೆನಿಸುತ್ತಿದೆ. ನಾವು ನೋಡಿ ಬಂದ ಜಾಗಗಳ ಝಲಕ್ಕಿನೊಂದಿಗೆ[ picture 248 ]ನಾನೂ ಧ್ವನಿಗೂಡಿಸುತ್ತೇನೆ - "ಒಡಿಶಾ: ದ ಸೋಲ್ ಆಫ್ ಇನ್ಕ್ರೆಡಿಬಲ್ ಇಂಡಿಯಾ - ಸೀನಿಕ್, ಸೆರೀನ್, ಸಬ್ಲೈಮ್ (ಒಡಿಶಾ: ಅದ್ಭುತ ಭಾರತದ ಮೂಲ ಚೇತನ -
ಸುಂದರ, ಪ್ರಶಾಂತ, ಉದಾತ್ತ!)".
Odishada odalolagina katha pravasana sunderavagi moodide, danyavadagalu.
ReplyDeleteC. V. Gopalakrishna